Қайдасың, құмға аунаған құлын-шағым?..

Дәурен ТІЛЕУХАН

Дәурен Тілеухан 2000жылы 28 қазанда Әйтеке би ауданының Көрпе ауылында дүниеге келген.Халықаралық  «Алтын қалам» әдеби байқауының «Жылдың үздік поэзиясы»аталымы бойынша жеңімпазы. «Сағыныш сыбыры» жыр жинағының авторы. Қазір — Қ.А.Ясауи атындағы ХҚТУ-ніңстуденті.

Тағдыр

Мен болсам кеттім ақын боп,

 Азырақ бақытсыздау боп…

                  Төлеген АЙБЕРГЕНОВ.

 Ұғам сосын…Ақын болу дегенің

 Бал татыған бақытсыздық екен ғой…

                   Әділ БОТПАНОВ.

Мекерлікте мың сан амал жатса да,

Мен Өлеңді қиғаным жоқ басқаға…

Көкірекке көктен түскен аппақ Нұр—

Жалынамын, жарты жолда тастама!

Шаршағанда миым қатқан мың ойдан,

Мән таба алмай мына өмірден мұңайғам…

Қандай бақты тіле дейсің, сен енді,

Түн мен мұңға теліп қойған Құдайдан?!

Таңғажайып ертегідей ерке күн

аяқталды…

Таппай жүрек дерті емін.

Барлығының баянсызын білдірген—

Тағдырымның ең ежелгі серті—Өлім!

 

Нұрмен қуып қараңғыны көнерген,

«Мен өлмеймін!» десем,

маған сенер ме ең?!

Амалшыдан аулақ жүріп сол үшін—

Адалдыққа арқа сүйеп келем мен!

 

Ғасырларға естілсін деп ізгі үнім,

Жылтыр сөзден үмітімді үзді Мұң…

Баянсызда басқа қонған жалғыз бақ—

Қош келіпсің, балдай БАҚЫТСЫЗДЫҒЫМ!

*  *  *

…Ерке күннің елесіндей естегі —

Көркем бейнең көз алдымнан өшпеді…

Жүрегімді Жалғыздықта жоғалттым,

Аяулым-ай, кеш мені!

Кірпігіңнен кірбің көріп күрсіндім,

Жанарыңда жатқаны ғой бір сырдың.

Екеумізге ендігі өмір—өкініш

екендігін білсін кім?!

Сені іздесем—мекеніңде Мұң жүрер,

Мені іздесең—тұнжыраған Түнді көр!..

Екеумізге ендігі өмір—өлмелі

екендігін кім білер?!

Жаңбыр астындағы жыр

Күздің демі сезілсе күреңіткен,

Жалғыздыққа мені осы Мұң еліткен.

Қала деген сауықшыл келеді ғой,

Қалам неге сонда да түнеріп мен?

 

Бәлкім, мендей күйде жүр барлық адам?..

(Тән… дін аман болғанмен,

жан жылаған…)

Мұнар Мұңды сыңар ғып сау басыма,

Құдайым-ау, қидың ба мәңгі маған?!

Жалған осы—

қырқылар ақ қайшыға…

Адалдардың бұйырды бақ қайсына?

Саусағымнан саулаған сағыныштың,

Салмағынан ауыр жүк жоқ қой, сірә?!

 

«Қайғы ойлаған» әрбір күн—маңызды күн.

Тәңір тағы санама тамызды Мұң.

…Мен осы жалғыздықтың кеудесінде

Жүрегімді жоғалтқан тәріздімін…

Ауылды аңсау

Қаңғырып қайбір маңда тағдыр айдап,

Мәңгіріп малынғанда мен бір ойға —

Алыстап атажұрттан  қалғандаймын,

Көшімді бұрады екем енді қайда?!

 

Тобасы түспейтұғын таңдайдағы,

Әжімі — тағдыртектес маңдайдағы

Қайран ана, күрсінтіп қай-қайдағы,

Ұлыңды аңсадың ба шалғайдағы?..

 

Бақытын базыналас мұңнан сұрар,

Қаламға Құдайым ғой — қылған сыңар.

…Кенжетайын еске алып әкем де енді,

Темекісін тұтатып тұрған шығар.

 

Күлімдеп күншығыстан көрінсе күн,

Тым қысқа екеніңді, ӨМІР,  сенің —

Еске алып,

Қайта-қайта дұғамды оқып,

Әжем жатқан молаға соғушы едім.

 

Балалығы жан білмес жырақта қап,

Қонады қайда барып құрақ-қанат?!

Суалған жанарындай қарт адамның,

Қызыл күн көкжиекке құлап барад…

 

Жалғанда не бар дейсің ойдан ауыр?..

Арман емес — жайды ұстап, Айға бару.

Жұмақтай жүректегі жайлы мекен —

Мен сені сағындым ғой,

Қайран АУЫЛ!!!

Ұмыту

Көңілсіз неге көшкен күн?!

Қоңыр күз—біздің кешкен мұң.

Өксігін басқан өткеннің—

Қараша, досым, қош келдің!

 

Жаныма түсіп араша—

Қош келдің, досым,

Қараша!

Аспаным бұлтты демесең,

Басқаның бәрі тамаша…

 

Сенсіз де соны білгем мен!..

Не пайда жалған күлгеннен?!

Талықсып, тұнжыр түндермен—

Қаншама жырым бірге өлген…

 

Ай тұрса сонда көз ілмей,

Ет-жүрек қайтер езілмей?!

Тоқтайды-ау ол да бір күні,

Сол қызға деген сезімдей…

 

Өкініш осы мендегі,

Күйдірді үміт кермегі.

Сағынбағандай мен оны,

Сағынбағандай ол мені—

 

жүреміз…

(білмегендей боп)

Сонда да біздің сөнбейді от!

Күйе аласың ба, досым-ау,

Сүйе аласың ба, мендей боп?..

 

Қаусатып қайғы көлемін,

Өткеннің өртеп дерегін,

Бақытты болғың келсе егер,

ҰМЫТУ—жалғыз жолы оның!..

 P.S. «Сағыныш енді келмейтін шығар бұл маңға…»

Жұмбақ

Бәрі жұмбақ—

сенбесім, сене аларым…

(Осы күзде, білмеймін, не боларын?..)

Түнегінде қалдырған махаббаттың—

жүрегіңе,

жаным-ау, келе ме әлің?!

 

Сағынышым санамды сергіткен күн—

Тәтті болса деуші едім мен күткен Мұң.

Жаралы жанның мынау жазасы аздай,

Қасіретті қасыңа ертіп келдің.

 

Дертті жүрек доғармай дүрсілдеуін,

Қайғымды іштім,

қалғанша құр сүлдерім!

Үркек үнсіздігіңе үздігетін—

Сен сезсең ғой—сәттердің күрсінгенін…

 

Аңсау деген сезімді шығарған кім?!

(Ұйқымды ұрлай береді ұзарған Түн…)

Періштеден кем көрмей сүйсем,

ол да—

Тұмса тазалығыңнан шығар, бәлкім?..

 

Қайта-қайта қайталап мұңды Өлеңді,

Тұнжыраумен қаншама түндер өлді?

Саған жетіп,

қалғанда соңғы қадам—

Құлай берем,

Құдай-ау, бұл не болды?..

 

Сонда көңіл жай табар—

сабырым кеп,

(Тілеуімді берсе екен Тәңірім тек…)

Бәлкім, бақыт не екенін білермін мен—

Маңдайыңнан сүйгенде:

«ЖАРЫҒЫМ» деп!..

Антиномия

Жазғыра алмас жүрегім кеткен «досты»,

Тек аяймын—жанарың төккен жасты.

Бұл қалада бәрі бар—

Тек сен жоқсың…

Тек сен жоқсың…

Құдай-ау, неткен жақсы!..

 

Сезім бұлқып, ой қалқып алып-ұшқан,

Сағыныштың сен жайлы — бәрі дұшпан!

Көшелерде кептелген көліктердей,

Санам ішісан күдік сабылысқан…

 

Бүгін де ұзақ бой жазып жүргім келді,

Еске алармыз ертең-ақ бұл күндерді.

Аңсадың не шаршадың, қызықтырмас,

Ақтөбегебәрібір!

Білдің бе енді?!

 

«Жоққа» сіңіп, жұтылған хабарымдай,

Сағыныштың сап-салқын самалындай.

Үмітіңді үгітіп, үркітетін—

Ойладың ба қатал деп қала мұндай?!

 

Ойламадың…

Ой қамад(ы) дерттен жаман:

Оралуға болмас па өткенге адам?

Бұл қалада бәрі бар—

Тек сен жоқсың…

Тек сен жоқсың…

Құдай-ау, неткен жаман!..

Құлын–шақ

Қайтесің, қу түлкідей құбылса күн?..

Бәрібір бақ баянсыз, ғұмыр — сағым…

Айласын асыра алмас жалған өмір,

Қайдасың, құмға аунаған құлын-шағым?..

 

Алғаусыз шаттығымды аңсап небір,

Армансыз тәтті күнді аңсап небір.

Сарғайса сартап болған сағынышым

Мен енді не істей алам?..

«Сап-сап көңіл!..»

 

Дәм татып сүйініштен, күйініштен

Біз солай өтеміз бе тынып іштен?..

Жазира жазық қалар жадымызда,

Жаңбырда жалаңаяқ жүгіріскен…

 

Дауам боп дала-мұңнан емдеп алған

Түнде де тыным бермес мендегі арман.

Бейітке байлап кеткен орамалдай,

Бөлшегі жүрегімнің сенде қалған!..

 

Туған жер!

Туған дала, топырағым!

(Қайран жас қайдан білсін опынарын?..)

…Көз алдым күрең тартып, ауылды аңсап,

Бозарып балконда үнсіз отырамын…

Сөзсіз

 «О, если б без слова

Сказаться душой было можно!..»

                                        А.Фет.

Жүректе—жамау-қайғы,

Жанарда—мұң,

Жазам деп өлмес өлең тағы алдадым.

Жарқ еткен жан сәулемнің жарығым-ай,

«Шіркі-ін, сөзсіз жеткізсем саған бәрін!..».

 

Қайықтай қаңыраған жағалауда,

Қайтейін, арман болып қалар ол да.

Сен едің—сиқыр сезім,

сол сезімнің—

Теңеуін тіл мен жүрек таба алар ма?..

 

Өртенген түндерім көп содан менің,

Сен үшін содан бері көп әуремін.

Ұйқасты, тіркесті де қажет қылмас,

Жүректің құпиясы болар дедім.

 

Сол Жүрек болмаса егер мұң сыздаған —

Күншілбақ, кісәпіржыл құнсыз маған.

Білерім — жалған сезім, жылтыр сөзден,

мың есе артық біздің Үнсіз ғалам!..

 

Тапқандай бақытының бәрін содан,

Сабырға келмес, сірә, сағынса адам.

…Өзіңсіз көңілсіз күн кешерем-ді—

Тек үнсіз жеткізсем ғой, жаным, саған!..

 

(… Қайтейін…)