Басты ұстаным — ашықтық пен адалдық

• • Мемлекеттік қызмет

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев өткен жылы Парламент Мәжілісінің отырысында мем­лекеттік қызметке орналасудағы кедергілерді жою, мемлекеттік қызметтен шығу тәртібін жеңілдету бойынша Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің алдына міндеттер қойған болатын.

Осы тапсырмаларды жүзеге асыру мақсатында біршама жұмыс қолға алынып, мемлекеттік қызмет туралы заңнамаға тиісті өзгерістер мен толықтырулар енгізілді.

Атап айтқанда, мемлекеттік грантпен оқу орындарын тәмамдаған үздік түлектерге аудандық және ауылдық деңгейдегі төменгі лауазымдарға конкурстық іріктеусіз, тікелей тағайындалу мүмкіндігі беріліп отыр. Бұл білімді, білікті, өз ісіне адал жас мамандарымызды мемлекеттік қызметке ынталандыруға, аудандық әсіресе ауылдық деңгейдегі кадр тапшы­­лығын азайтуға үлкен септігін тигізетін болады.

Мұнымен қоса, Президент жанындағы Мемлекеттік басқару академиясында жоғары үлгерім көрсеткен түлектер оқуды аяқтағаннан кейін бір жыл ішінде өңірдегі жергілікті органдардың жекелеген лауазымдарына конкурстық іріктеусіз тағайындалатын болады және «Б» корпусының жо­ғары лауазымдарына агенттіктің келісімімен конкурстық ірік­теусіз тікелей тағайындау мүм­кін­дігі де қарастырылып отыр. Сонымен қатар екі тоқсан бо­йы тиімсіз деп бағаланған қыз­мет­шілердің лауазымы төмендетіліп, ал төменгі бос лауазым бол­ма­ған жағдайда атқарып отырған лауазымынан босатылатын болады.

Мемлекеттік қыз­метті цифрландыру мәселесі де күн тәртібінен түскен емес. Былтыр «Е-қызмет» жүйесін жаң­ғырту бойынша біршама жұмыс жүргі­зілді. Аталған жүйенің сырт­қы порталы құрылды. Онда мем­лекеттік қызметке іріктеудің жаңа алгоритмі әзірленіп, конкурстық рәсімді өткізу форматы қайта қаралды.

Нақтырақ айтатын болсақ, «Е-қызмет» жүйесінде біршама ақпараттық жүйелермен инте­гра­ция жүргізілді. Ол мемлекеттік қыз­метке үміткерлерді артық құ­жат жинаудан босатады. Өзге ақ­параттық жүйелерден үміткер ту­ралы ақпарат алуды автоматты түрде жүйе өзі жүргізетін болады, ең бастысы, конкурстық рәсімнің жаңа форматы, әңгімелесуді қоспағанда, үміткерлерге кез келген уақытта және кез келген жерден конкурсқа қатысуға мүмкіндік береді.

Алдағы уақытта осы жаңа іріктеу жүйесі пилоттық сынақтан өткізілетін болады. Бұл жұмыстар биылғы жылдың 1 наурызынан бастап 5 мемлекеттік органда өтеді.

Мемлекеттік қызмет сала­сындағы бақылау бағыты да негізгі бағыттарымыздың бірі болып қала бермек. Халыққа сапалы қызмет көрсетуді қамтамасыз ету мақсатында 34 тексеру шарасы жүргізіліп, 724 заңбұзушылық  анықталды және оларды жою бойынша 69 ұсыныс енгізілді.

Мемлекеттік қызметшілер тарапынан құқықбұзушылықтарға жол беру фактілері жыл сайын азайып келеді. Мысалы, мемлекеттік органдардағы тәртіптік тәжірибені талдау тәртіптік жауапкершілікке тартылған қызметшілер санының, өткен жылмен салыстырғанда, 18 пайызға азайғандығын көрсетті. Сондай-ақ мемлекеттік қызметке кір келтіретін тәртіптік теріс қылықтар жасаған мемлекеттік қызметшілер саны, 2021 жылмен салыстырғанда, 3 есеге азайғанын және Әдеп кодексі нормаларын бұзу фактілерінің де едәуір төмендегенін көруге болады.

Жалпы, тиісті деңгейде қызмет көрсету, мемлекеттік қызмет саласындағы реформалардың оңтайлы іске асырылуы қызметшілерге тікелей байланысты. Осы орайда биыл Президенттік жастар кадр резервіне азаматтарды кезекті іріктеу өтетін болады. Ел Президентінің баста­масымен қолға алынған жастар кадр­лық резервін қалыптастыру білімді де білікті жас мамандарымызды мемлекеттік қызметке тартуға бағытталғанын айту керек және да­рынды жастардың бұл жобаға деген қызығушылығы артып келеді.

Дегенмен осы уақытқа дейін кейбір мемлекеттік органдарға бірнеше резервшіден тағайындалған болса, кейбір мекемелерге резервші мүлдем тағайындалмаған. Осыған орай, резервшілердің салалық топ­тарын қайта қарастыру көзделіп отыр.

Сонымен қатар өңірлік жастар кадр резервін құру жоспарланып отыр. Бұл іріктеуге 35 жас­тан аспай­тын, жоғары білімді, кемінде 3 жыл жұмыс өтілі бар жастар қа­тысатын болады. Бұл резервті өңірдегі жастарға «әлеуметтік лифт» деп түсінуіміз қажет. Қазіргі кезде өңірлік резервке қа­тысты тү­зетулерді заңға енгізу мәселелері пысықталып жатыр.

Жалпы, мемлекеттік қызметті өткеру мәселелеріне қатысты тағы да бірнеше маңызды нормалар қарастырылып жатыр. Мәселен, Президент шеші­мімен саяси қызметшілерді «сенім жоғалтуына» байланысты жұ­мыстан шығару мүмкіндігі енгізіледі. Мұндай себеппен шыға­рылған қызметші мемлекеттік қызметке үш жыл қайтып келе алмайды.

Басқа өңірге ротация арқылы тағайындалған мемлекеттік қызметшіге үй жалдауға төлем енгізу күтілуде.

Мұнымен қоса, мемлекеттік органдарға нақты бір жобаны жүзеге асыру үшін уақытша келісімшарт бойынша қызметкерді жұмысқа алуға мүмкіндік беріледі. Мұндай жұмыскерлер мем­лекеттік лауазымдарды атқар­майды және белгіленген уақытқа ғана алынатын болады.

Қорытындылай келгенде, мемлекеттік қызметті жетілдіру бағытындағы жұмыстар жүйелі түрде өз жалғасын таппақ және мемлекеттік қызмет­шілердің кәсіби біліктілігін одан әрі арттыруға қатысты шаралар тұрақты негізде жүргізілетін болады.

Талант МЕДЕТ,
ҚР Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің Ақтөбе облысы бойынша департаментінің басшысы.