Шалғын көбелегі қауіпті ме?

Маман кеңесі

Шалғын көбелегі — бір қарағанда мүлдем зиянсыз болып көрінгенімен, бақша дақылдарының алуан түріне кесірін тигізетін жәндік.

Оған шалғындарда, қараусыз қалған жерлерде және шөп басқан жол жиектерінде қоныстанған ыңғайлы. Көбелек бұрын-соңды болмаған жерде кенеттен пайда болуы мүмкін.   Егер сіз зақымданған өсімдіктің астына газеттің немесе ақ қағаздың бір бөлігін салып, оны аздап сілкісеңіз, жұлдызқұрттарды оңай таба аласыз, зиянкестер тор бойымен төмен түседі.

Шалғын көбелегі200-ге жуық өсімдігімен қоректенеді, олардың 30-ы — дақылдар.Шаруашылық учаскелерінде ол көбіне қызылша, сәбіз, бұршақ, асқабақ және күнбағысқа шабуыл жасайды. Қырыққабат одан сирек зардап шегеді. Зиянкестер әдетте қызанақты айналып өтеді.

Көктемде олар қуыршақтанып, көбелектердің ұшуы мамырдың екінші жартысында басталады. Құрғақшылықта, гүлді өсімдіктер болмаған кезде көбелектер бедеулігі байқалады. Аналықтары жұмыртқаларын арамшөптер мен өсімдік жапырақтарының астына салады.Аналығы барлығы 600-ге жуық жұмыртқа сала алады.  Эмбрионның дамуы — 3-10 күн. Олар қуыршақтайды, даму мерзімі — 2-4 апта. Қолайлы жағдайда жұмыртқадан жәндіктің пайда болуына дейінгі дамуы 35-40 күнге созылады. Қалыпты жыныстық жетілу кезінде көбелектердің ұшуы 2 аптадан кейін аяқталады.

Зиянкестермен тиімді күресуге оның құрттары мен қуыршақтарын жою арқылы ғана емес, сонымен қатар оның көбелектерін егістіктер мен тыңайған алқаптардағы арамшөптерді жою арқылы қосымша қоректену үшін азық базасынан айыру арқылы да тиімді күресуге болады. «Өсімдіктерді қорғау туралы» ҚР Заңының 11-бабына сәйкес қолайлы фитосанитарлық жағдайды қамтамасыз ету мақсатында қызметі мемлекеттік фитосанитарлық бақылау объектілеріне жататын жеке және заңды тұлғалар өз аумақтарында фитосанитарлық мониторинг жүргізуге міндетті.

Рахметолла СЕЙТОВ,

Ақтөбе қалалық аумақтық инспекциясының өсімдіктерді

қорғау және карантин жөніндегі бас маманы.